آیین نامه اجرایی تأسیس مراکز آموزشی کوتاه مدت جهاد دانشگاهی
[1] مقدمه:
با استناد به بند ب ماده 4 و تبصره یک ماده 5 آیین‌نامه نظارت و گسترش مراکز آموزشی کوتاه مدت جهاد دانشگاهی و به منظور تهیه الگوی هماهنگ جهت تعریف حداقل امکانات و شرایط مورد نیاز برای تاسیس مراکز آموزشی کوتاه مدت و معیار صدور مجوز تاسیس در شورای نظارت و گسترش مراکز آموزشی کوتاه مدت، آیین‌نامه اجرایی « تاسیس مراکز آموزشی کوتاه مدت جهاد دانشگاهی » به شرح زیر تدوین می‌گردد:
ماده 1: تعاریف
1-1) آموزش کوتاه مدت: آموزش کوتاه مدت به آن‌دسته از آموزش‌های علمی تخصصی اطلاق می‌گردد که با هدف ارتقای سطح دانش نظری و عملی فراگیران بطور منسجم و در طی دوره‌های زمانی کوتاه‌تر از آموزش‌های رسمی اجرا و منجر به صدور مدرک داخلی می‌گردد.
2-1) مرکز آموزش کوتاه مدت: مراکز آموزش کوتاه مدت جز تشکیلات سازمانی جهاد دانشگاهی است که براساس آیین‌نامه نظارت و گسترش مراکز آموزشی کوتاه مدت جهاد دانشگاهی تاسیس می‌شود.
تبصره 1 : «مرکز» زیر مجموعه واحد یا پژوهشکده محسوب، و از نظر اداری و مالی تابع قوانین و مقررات جهاد دانشگاهی است و محل استقرار آن خارج از دانشگاه است.
3-1) گروه آموزشی: گروه‌های آموزشی متشکل از افراد یک یا چند رشته متجانس است مانند: گروه زبان‌های خارجی، گروه کامپیوتر و نظایر این‌ها.
4-1) کلاس آموزش نظری: منظور از کلاس آموزش نظری، مکانی است که در آن تعدادی صندلی دسته‌دار یا میز و نیمکت مناسب برای فراگیران و مدرس و تابلوی وایت‌برد با فضای مناسب و کافی وجود داشته باشد.
5-1) کلاس آموزش عملی: منظور از کلاس آموزش عملی، مکانی مناسب و کافی است که در آن تجهیزات آموزش عملی و آزمایشگاهی و کارگاهی متناسب با رشته آموزشی و به تعداد لازم فراهم است.
6-1) فضای عمومی: فضای عمومی مراکز آموزشی، به آن بخش از فضاها اطلاق می‌شود که مشترکاً همه افراد از آن استفاده می‌نمایند. مانند نمازخانه، سالن اجتماعات، راهروها، راه‌پله‌ها، آسانسور، بوفه، کتابخانه، سرویسهای بهداشتی و حیاط.
7-1) فضای اداری- آموزشی: منظور از فضای اداری-آموزشی آن قسمت از فضاهایی است که در آن فعالیت‌های مربوط به ثبت نام و امور آموزشی، امور مالی و اداری و مدیریت مرکز انجام می‌گیرد.
ماده 2: شرایط نیروی انسانی
1-2) مدیر مرکز
مدیر مرکز از میان اعضای رسمی یا پیمانی جهاد دانشگاهی با مدرک حداقل کارشناسی ترجیحاً رشته مدیریت آموزشی یا مدیریت با حداقل 2 سال سابقه کار در حوزه آموزشی انتخاب و پس از تایید رئیس واحد، با حکم معاون آموزشی واحد منصوب می‌شود.
تبصره 2: در صورتی که فرد واجد شرایط وجود نداشت، با موافقت معاونت آموزشی جهاد دانشگاهی (دفترمرکزی) برای مدت محدودی از افراد تمام وقت قراردادی استفاده می‌شود.
2-2) کارشناس خدمات آموزشی
کارشناس خدمات آموزشی به عضو تمام وقت جهاد دانشگاهی گفته می‌شود که دارای مدرک تحصیلی کارشناس و یا کاردانی با دو سال سابقه کار مفید باشد.
3-2) کاردان یا کمک کارشناس امور عمومی
کاردان یا کمک کارشناس امور عمومی مرکز به عضوی گفته می‌شود که دارای مدرک تحصیلی کاردانی و یا دیپلم (ترجیحاً فنی) با حداقل یک سال سابقه عضویت تمام وقت در جهاد دانشگاهی باشد.
4-2) کارشناس گروه آموزشی
کارشناس گروه آموزشی مرکز، علاوه بر عضویت تمام وقت یا نیمه وقت در جهاد دانشگاهی برای دوره‌های عمومی می‌باید دارای حداقل مدرک کارشناسی با یک سال تجربه تدریس و برای دوره‌های تخصصی حداقل دارای مدرک کارشناسی ارشد با یک سال تجربه تدریس باشد.
تبصره 3: در صورتی‌که تعداد فراگیران هر گروه آموزشی در یکسال برای آموزش‌های عمومی به 500 نفر و برای آموزش‌های تخصصی به 150 نفر رسید، می‌توان نسبت به ایجاد پست مسئول گروه آموزشی اقدام نمود. (مسئول گروه آموزشی واحد مانند مسئول قسمت از حقوق و مزایای برخوردار خواهد شد.)
تبصره 4 : در گروه‌هایی که هر دو نوع آموزش (عمومی و تخصصی) همزمان ارائه می‌شود، مسئول گروه باید حداقل دارای مدرک کارشناسی و 2 سال تجربه تدریس باشد.
5-2) سایر پست‌های مرکز آموزشی
برای سایر پست‌های مورد نیاز مرکز، به تناسب گستردگی مرکز می‌توان از پست‌های سازمانی جهاد دانشگاهی که در زیر آمده است استفاده کرد:
1- متصدی امور دفتری
2- متصدی ثبت‌نام
3- متصدی امتحانات و صدور گواهی‌نامه
4- کتابدار
5- کاردان یا کارشناس کارگاه یا آزمایشگاه
6- متصدی امور عمومی
7- متصدی اطلاعات و نگهبانی
تبصره 5: شرایط پست‌های سازمانی مرکز، پس از ابلاغ طبقه‌بندی مشاغل جهاد دانشگاهی تطبیق داده و اعلام خواهد شد.
تبصره 6 : پست‌های آموزشی ذکر شده صرفاً پس از اخذ مجوز از دفتر طرح و برنامه و تایید رئیس جهاد دانشگاهی قابل اجرا خواهد بود.
ماده 3) شرایط فضای آموزشی
1-3) موقعیت و وضعیت مرکز
1-1-3) مناسب بودن محل استقرار (دسترسی و موقعیت)
2-1-3) مناسب بودن ظاهر ملک آموزشی (نمای بیرونی و داخلی)
3-1-3 ) مناسب بودن فضای اداری عمومی از جمله: دفاتر اداری (مدیریت، ثبت‌نام، بایگانی، اطاق اساتید و غیره) اطلاعات، نگهبانی، آبدارخانه، سالن انتظار، پارکینگ، سرویسهای بهداشتی، حیاط و بوفه
4-1-3 ) مناسب بودن امکانات و تاسیسات شامل: سرمایش، گرمایش، تهویه، نور، وسایل ایمنی، تلفن عمومی و آبسردکن
5-1-3) مناسب بودن تجهیزات اداری شامل: میز و صندلی و مبلمان، فایل‌ها و تابلوهای راهنما
6-1-3) مناسب بودن استحکام ساختمان و ایمنی و نصب تابلوهای هشدار ایمنی و خروج اضطراری
2-3) ویژگیهای فضای آموزش نظری
1-2-3) دارا بودن حداقل سه کلاس نظری برای یک مرکز آموزشی
2-2-3) حداقل متراژ فضای آموزشی نظری به ازای هر نفر 125 سانتی متر مربع و مساحت هر کلاس حداقل 19 متر مربع تعیین شده است.
3-2-3) حداکثر ظرفیت کلاس‌های نظری 30 نفر می‌باشد.
4-2-3) نصب تابلوی وایت‌برد با اندازه مناسب (این اندازه بستگی به ظرفیت و متراژ کلاس دارد.)
5-2-3) وجود صندلی دسته‌دار (یا میز و نیمکت) مناسب فراگیران
6-2-3 ) وجود میز و صندلی یا تریبون ویژه مدرس
7-2-3 ) استاندارد بودن وضعیت نور کلاس
8-2-3 ) استاندارد بودن تهویه کلاس (کولر- هواکش- وسایل گرمازا)
9-2-3 ) حداقل ارتفاع کلاس 280 سانتی‌متر می‌باشد.
10-2-3 ) استاندارد بودن در و پنجره و پرده کلاس
3-3) ویژگیهای فضای آموزشی عملی (کارگاه/ سایت/ آزمایشگاه و. ..)
برای مراکزی که دوره‌های عملی برگزار می‌نمایند داشتن حداقل یک کارگاه علاوه بر کلاس‌های نظری با فضا و امکانات مناسب، ضروری است. از آنجایی‌که عمده فعالیت آموزشی عملی واحدها در حوزه آموزش کامپیوتر می‌باشد، بیشتر به این حوزه اشاره شده و در مورد سایر حوزه‌های عملی به فضاها و امکانات تعریف شده سایر مراکز آموزشی رسمی کشور و یا کمیته‌های تخصصی معاونت آموزشی استناد می‌شود.
1-3-3) کارگاه/ سایت کامپیوتر:
دارا بودن فضای استاندارد کارگاه به دلیل وجود دستگاه‌ها و تجهیزات رایانه‌ای الزامی‌است. میزان فضای لازم کارگاهی با توجه به نوع و تعداد رایانه‌هایی که در آن به کار برده می‌شود متفاوت است در هر صورت می‌بایست مساحت آن درحدی باشد که جابجایی مدرس و فراگیران به سهولت صورت پذیرد.
1- حداقل متراژ فضای آموزش عملی به ازا هر دستگاه کامپیوتر 3 متر مربع
2- دارا بودن تابلوی وایت‌برد با اندازه مناسب
3- وجود میز و صندلی مناسب کارگاه
4- استاندارد بودن وضعیت نور کارگاه
5- استاندارد بودن سیستم تهویه سرمایش و گرمایش
6- استاندارد بودن در، پنجره و پرده‌ها
7- حداقل ارتفاع کارگاه 280سانتی متر باشد.
8- رعایت اصول ایمنی
9- حداقل تعداد رایانه‌های به روز در یک سایت 8 دستگاه باشد.
2-3-3) سایر کارگاه‌های تخصصی:
در صورت برگزاری آموزش‌های تخصصی دارای کارگاه عملی، متناسب با رشته و رعایت سایر جوانب عمومی که رعایت آن برای همه کلاس‌ها و کارگاه‌ها الزامی است، مراکز بایستی از امکانات و تجهیزات مناسبی برخوردار باشند. این دستورالعمل در خصوص این کارگاه‌ها رعایت آیین‌نامه‌های مربوط به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و در مورد دوره‌های خاص ویژه علوم پزشکی آیین‌نامه فضا و تجهیزات کالبدی آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را توصیه می‌کند. در صورت لزوم، کمیته‌های تخصصی معاونت آموزشی نیز می‌توانند الگوی لازم را تهیه و جهت فراهم نمودن شرایط صدور مجوز ارائه نماید.
4-3) ویژگیهای فضای عمومی مرکز آموزشی
1-4-3) فضای مرکز به‌نحوی طراحی شود که حتی‌المقدور از اختلاط مرد و زن جلوگیری شود.
2-4-3) مرکز می‌بایستی دارای محلی مناسب برای نمازخانه باشد.
3-4-3) حتی‌المقدور سالن مناسبی برای اجتماع یا امتحانات فراگیران پیش‌بینی شود.
4-4-3) مرکز می‌بایستی دارای کتابخانه تخصصی باشد.
5-4-3) راهروها می‌بایستی متناسب با جمعیت کلاس‌ها و دارای عرض مناسب باشد.
6-4-3) عرض راه‌پله‌ها متناسب با جمعیت مرکز باشد. همچنین ارتفاع آن نیز مناسب باشد.
7-4-3 ) در صورت دارا بودن بوفه رعایت نکات بهداشتی در عرضه مواد غذایی الزامی است.
8-4-3 ) دارا بودن تعداد سرویس بهداشتی کافی (حداقل 2 سرویس بهداشتی مجزا برای آقایان و بانوان) و متناسب با وسعت جمعیت مرکز الزامی است.
5-3 ) ویژگیهای فضای اداری آموزشی
1-5-3) پیش‌بینی دفتر مدیریت مرکز حداقل با متراژ 12 متر مربع
2-5-3) پیش‌بینی دفتر مناسب برای ثبت‌نام فراگیران به متراژ حداقل 9 متر مربع
3-5-3 ) دارا بودن دفتر مناسب برای مدیران گروه‌های آموزشی و اساتید
ماده 4: شرایط تجهیزات و امکانات
1-4) تجهیزات و امکانات عمومی
لازم است مراکز آموزش کوتاه مدت از حداقل امکانات به شرح ذیل برخوردار باشند.
1-1-4) یک دستگاه کامپیوتر جهت ثبت‌نام و امور اداری
2-1-4) یک دستگاه پرینتر مناسب جهت ثبت‌نام و امور اداری
3-1-4) وجود تابلوهای راهنما، اعلانات و هشدارهای ایمنی
4-1-4) نصب تابلوی مرکز براساس آیین‌نامه مربوطه
5-1-4) یک دستگاه دورنگار
6-1-4) دو خط تلفن مستقیم مستقل
7-1-4) دارا بودن دستگاه کپی (در صورت لزوم)
8-1-4) مبلمان اداری مناسب
9-1-4) کپسول‌های آتش‌نشانی
10-1-4) جعبه کمک‌های اولیه (و پیش بینی دسترسی سریع به اورژانس)
11-1-4) آبسردکن
12-1-4) پیش‌بینی سیستم مناسب جهت روشنایی در صورت قطع برق
13-1-4) نصب صندوق پیشنهادات و انتقادات
14-1-4) نصب تلفن عمومی (به عنوان امتیاز) برای فراگیران
2-4) تجهیزات و امکانات آموزشی
1-2-4) تعداد کافی رایانه و به‌روز بودن آنها (حداقل 8 دستگاه در یک کارگاه)
2-2-4) تلویزیون (یا وجود اطاق ویژه نمایش فیلم‌های آموزشی) به تعداد کافی
3-2-4) تعداد کافی دستگاه ویدیو یا VCD DVD/ به تعداد مورد نیاز
4-2-4) تعداد کافی ضبط صوت (برای مراکز آموزشی زبان‌های خارجی) یا دارا بودن سیستم پخش صوتی ثابت در کلاس‌ها
5-2-4) تهیه دستگاه دیتاپرژکتور یا اسمارت برد (به عنوان امتیاز)
6-2-4) تهیه فیلم‌ها، لوح‌های فشرده و کاست‌های آموزشی مورد نیاز دوره‌ها
7-2-4) برقراری ارتباط اینترنتی با سرعت مناسب (برای مراکزی که آموزش رایانه می‌دهند)
8-2-4) دارا بودن شبکه رایانه‌ای (برای مراکزی که آموزش رایانه می‌دهند)
9-2-4) دارا بودن تعداد کافی‌کتاب به عنوان مرجع‌ومتناسب‌بادوره‌هایی‌که‌آموزش‌داده می‌شود.
ماده 5: این آیین‌نامه در 5 ماده و 6 تبصره به پیشنهاد معاونت آموزشی و در شورای نظارت و گسترش مراکز آموزشی کوتاه مدت، طرح و در تاریخ 17/7/84 به تصویب رئیس جهاد دانشگاهی رسید و از تاریخ ابلاغ در کلیه واحدها، پژوهشکده‌ها، مراکز، سازمان‌ها و موسسات وابسته به جهاد دانشگاهی لازم‌الاجرا است.
[1]- این بخشنامه طی شماره 18799/51/26د مورخ 19/7/84 به واحدهای جهاد دانشگاهی ابلاغ گردیده است.