دستورالعمل نحوه پیش پرداخت و علی الحساب و تنخواه گردان موضوع تبصره ماده ۳۹ آیین نامه مالی و معاملاتی
[1] ماده 1: پیش‌پرداخت از نظر این دستورالعمل عبارت از وجوهی است که پرداخت آن طبق مقررات با دستور مقام مجاز، از محل اعتبارات مربوط بر اساس احکام و قراردادهای منعقده قبل از وقوع تعهد صورت می‌پذیرد.
ماده 2: موارد و میزان تأدیه پیش پرداخت به شرح ذیل می باشد:
الف ـ وجوهی که براساس قراردادهای منعقده و با رعایت مقررات مربوط می‌بایست به عنوان پیش پرداخت تادیه شود.
تبصره : حداکثر وجه مجاز قابل پرداخت موضوع بند الف معادل 50% قرارداد منعقده با احتساب کسورات قانونی مربوط خواهد بود.
ب - وجوهی که به منظور خرید کالا یا خدمات قبل از تحویل مورد معامله و انجام کار در وجه مؤسسات موضوع بندهای «الف» و «ب» ماده 46 آیین‌نامه مالی و معاملاتی بر طبق قوانین و مقررات مربوط پرداخت می‌گردد.
ج - وجوهی که بابت افتتاح اعتبار اسنادی قبل از ایجاد تعهد به منظور خرید خدمات و کالا از خارج از کشور با رعایت مقررات مربوط پرداخت می‌گردد.
د - وجوهی که بر اساس مقررات مربوط به منظور تأمین مخارج سفر مأموریتهای خارج از کشور بر طبق احکام صادره در اختیار مأمورین ذیربط قرار می‌گیرد.
ه - وجوهی که به منظور برقراری پوشش بیمه بر کالاها و داراییهای ثابت جهاد به شرکتها و مؤسسات ذیربط تحت عنوان حق بیمه پرداخت می‌گردد.
و - سایر وجوهی که بر طبق مقررات قانونی خاص می‌بایست بصورت پیش‌پرداخت تأدیه گردد.
ماده 3: ذیحساب و یا مقام مجاز از طرف وی موظف است تا در هنگام پرداختهای موضوع بندهای «الف» و «ب» و «د» ماده 2 این دستورالعمل نسبت به اخذ تضمین معتبر (معادل وجه پرداختی ) از ذینفع اقدام نماید.
تبصره : تعیین نوع تضمین دریافتی (حسب مورد) به استثنای مواردی که در مقررات ذیربط صراحتاً برای آنها تعیین تکلیف گردیده بر عهده رئیس جهاد یا مقام مجاز از جانب ایشان می‌باشد.
ماده 4 : پیش‌پرداختهای موضوع ماده 2 این دستورالعمل می‌بایست به شرح ذیل واریز یا تسویه گردند:
الف- پیش‌پرداختهای موضوع بند «الف» به ترتیبی که بر اساس قوانین و مقررات مربوط در قرارداد پیش‌بینی شده است.
ب- پیش‌پرداختهای موضوع بند «ب» و «ج» پس از تحویل کالا یا انجام خدمات و ارائه اسناد و مدارک لازم به ذیحسابی
ج- پیش پرداختهای موضوع بند «د» حداکثر تا 15 روز پس از خاتمه مأموریت
تبصره : در صورت عدم تحقق تمام یا قسمتی از مأموریت، دریافت کننده وجه مکلف است بلافاصله اضافه دریافتی اعم از ریالی یا ارزی را عیناً مسترد نماید.
د- پیش پرداختهای موضوع بندهای « ه » و « و» به ترتیبی که در مقررات مربوط پیش‌بینی شده است.
ماده 5: در مواردی که پیش‌پرداختهای موضوع این دستورالعمل به ترتیب مقرر در ماده «4» تسویه نگردد، به طریق ذیل عمل خواهد شد:
الف - با اعلام ذیحساب یا مقام مجاز از جانب وی معادل پیش پرداخت واریز نشده ریالی یا ارزی به ترتیب از محل هرگونه مطالبات ریالی و ارزی که می‌بایست به ذینفع پرداخت شود، تأمین و تسویه گردد.
ب - در صورت عدم امکان می‌بایست مطالبات جهاد با رعایت ضوابط و مقررات از طریق مدارک تضمینی اخذ شده از ذینفع پیگیری و دریافت شود.
ج - در مواردی که استیفای مطالبات جهاد (ریالی و ارزی) به طریق مذکور در بندهای «الف» و «ب» میسر نگردد مراتب می‌بایست توسط ذیحساب جهاد به وزارت امور اقتصادی و دارایی اعلام شود تا از محل مطالبات احتمالی ریالی یا ارزی بدهکار از سایر دستگاههای دولتی معادل مبلغ پیش‌پرداخت واریزنشده کسر و به حساب جهاد واریزگردد.
د- در مواردی که به طریق مذکور در بندهای فوق نیز استیفای مطالبات ریالی یا ارزی جهاد میسر نگردد، معاونت پشتیبانی با اعلام ذیحساب اقدامات قانونی لازم را به منظور وصول مطالبات مذکور و نیز پیگرد متخلفین از طریق مراجع قانونی ذیربط بعمل خواهد آورد.
ماده 6: علی‌الحساب از نظر این دستورالعمل عبارت از وجوهی است که پرداخت آن با دستور مقام مجاز به منظور ادای قسمتی از تعهد ایجاد شده از محل اعتبار مربوط صورت می‌پذیرد.
ماده 7: پرداخت علی‌الحساب به شرط حصول یکی از موارد ذیل امکان‌پذیر می‌باشد:
الف- تسجیل یا تهیه اسناد و مدارک مثبته به منظور تادیه تمام دین مقدور نباشد.
ب- وجه کافی از محل اعتبار مربوط جهت تأمین تادیه تمام دین در اختیار ذیحساب یا مقام مجاز از طرف وی قرار نداشته باشد.
تبصره : حداکثر میزان مجاز قابل پرداخت تحت عنوان علی‌الحساب معادل 70% بهای کالای تحویلی و خدمات انجام شده با احتساب کسورات قانونی مربوط خواهد بود.
ماده 8: وجوهی که براساس مقررات ذیربط تحت عنوان مساعده حقوق و مزایا به پرسنل پرداخت می‌شود، از نظر این دستورالعمل در حکم علی‌الحساب تلقی می‌گردد.
ماده 9: دریافت کنندگان علی‌الحساب مکلفند در اسرع وقت نسبت به ارایه اسناد و مدارک لازم جهت تسجیل و تادیه تمام دین و تسویه علی‌الحساب دریافتی اقدام نمایند. همچنین ذیحساب یا مقام مجاز از طرف وی موظف به کسر علی‌الحساب پرداختی از اولین پرداخت قطعی بعدی به ذینفع می‌باشند.
ماده10: در صورتی که دررسیدگی‌های بعدی معلوم شود که پیش پرداخت یا علی‌الحساب پرداختی در هر مورد بیش از میزان مقرر بوده است، گیرنده وجه موظف است به محض اعلام مراتب توسط ذیحساب یا مقام مجاز از طرف وی حداکثر ظرف مدت یک هفته نسبت به استرداد اضافه دریافتی اقدام نماید و در صورت استنکاف به ترتیب مقرر در ماده «5» این دستورالعمل اقدام خواهد شد. اقدامات مذکور مانع تعقیب قانونی متخلف نخواهد بود.
ماده 11: تنخواه‌گردان پرداخت از نظر این دستوالعمل عبارت از وجوهی است که با دستور مقام مجاز به منظور انجام هزینه‌های جاری و سایر پرداختها در اختیار اشخاصی که به موجب مقررات مربوط مجاز به دریافت تنخواه‌گردان می‌باشند قرار می‌گیرد.
ماده 12: اشخاص مجاز به دریافت تنخواه‌گردان و حداکثر سقف تنخواه قابل پرداخت به آنان به شرح ذیل می‌باشد:
الف- کلیه واحدها، پژوهشکده‌ها و سازمانهای وابسته جهاد دانشگاهی که دارای عامل ذیحساب می‌باشند تا سقف اعتبارات مصوب.
ب- کلیه کارپردازان و مأمورین خریدکه دارای حکم کارپردازی یا مسئول خدمات مالی می‌باشند.
تبصره1: میزان تنخواه قابل پرداخت به مشمولین این بند براساس نظر رئیس جهاد یا مقام مجاز از جانب ایشان تعیین می‌گردد.
ج- به فرد یا هیات‌هایی که به منظور انجام طرحهای مطالعاتی، پژوهشی، نظارت فنی و سایر امور سازمانی به خارج از شهر محل خود (داخل کشور) اعزام می‌گردند و انجام مأموریت آنها مستلزم انجام هزینه‌هایی در محل مأموریت می‌باشد، متناسب با هزینه‌های مذکور (به استثنای حق مامویت روزانه) بنا به تشخیص مقام مجاز در مورد فرد تا سقف 500.000 ریال و در مورد هیأت تا سقف2.000.000 ریال ( به سرپرست هیات) قابل پرداخت می‌باشد.
د- مجریان طرحهای پژوهشی که طرح آنها به تصویب مراجع ذیربط رسیده است حداکثر تا سقف 25% اعتبار مصوب طرح.
تبصره2: تنخواه‌گردانهای موضوع بند «الف» این ماده منحصـراً می‌بایست به حسابهایی که از طریق خزانه یا نمایندگی خزانه در استانها افتتاح گردیده واریز شود. نحوه برداشت از حسابهای مذکور مطابق مقررات موضوع ماده 44 آیین‌نامه مالی و معاملاتی جهاد دانشگاهی خواهد بود.
تبصره3: ذیحساب مجاز است به منظور تسهیل در امر پرداخت هزینه‌های واحدهای تابعه، اختیار واگذاری تنخواه‌گردان موضوع بندهای «ب» لغایت «د» این ماده را به عاملین ذیحساب تفویض نماید. در اینگونه موارد عاملین ذیحساب با رعایت مفاد این دستورالعمل و سایر مقررات مربوطه نسبت به واگذاری تنخواه‌گردانهای لازم به منظور انجام هزینه‌های ضروری حسب مورد تا میزان مقرر در بندهای فوق از محل تنخواه‌گردان پرداخت در اختیار یا سایر منابع تأمین اعتبار اقدام خواهند نمود.
تبصره4 : ترمیم تنخواه اشخاص موضوع بندهای «ب» و «د» در طی سال مالی منوط به تسویه حداقل 70% از تنخواه دریافتی در مرحله قبل می‌باشد.
ماده 13: ذیحساب یا مقام مجاز از جانب وی موظف است در هنگام واگذاری تنخواه‌گردان به اشخاص موضوع بندهای «ب» لغایت «د» ماده 12 این دستورالعمل تضمین لازم را بصورت سفته و به میزان تنخواه پرداختی از ذینفع اخذ نماید.
ماده 14: تنخواه‌گردان پرداخت حداکثر تا پایان هر سال مالی قابل استفاده خواهد بود. لذا اشخاص موضوع ماده «12» این دستورالعمل موظفند به منظور تسویه تنخواه دریافتی اسناد و مدارک هزینه‌های انجام شده را در مهلت‌های مقرر به شرح ذیل به ذیحساب ارائه و نسبت به واریز مانده وجوه مصرف نشده به حساب مربوط اقدام نمایند:
الف ـ تنخواه‌گردانهای موضوع بند «الف» و «ب» و «د» حداکثر تا پایان سال مالی
ب ـ تنخواه‌گردانهای موضوع بند «ج» حداکثر ظرف مدت یک‌هفته پس از پایان مأموریت
تبصره1: مهلت مقرر در بند «الف» این ماده در صورت لزوم با توجه به ماهیت کار و یا بعد مسافت و سایر عوامل موثر حداکثر تا بیستم فروردین سال بعد از طرف ذیحساب قابل تمدید خواهد بود.
تبصره2: کارپردازان و سایر مأمورانی که از جانب عامل ذیحساب وجوهی در اختیار آنان قرار گرفته است مکلفند نسبت به ارایه اسناد و مدارک لازم و واریز مانده وجوه مصرف نشده به ترتیب مقرر در این ماده اقدام نمایند.
تبصره3 : عاملین ذیحساب موظفند در خصوص ارایه اسناد و مدارک و واریز وجوه مذکور در این ماده پیگیری‌های مستمر و لازم را معمول نموده و در صورت تاخیر در واریز یا بروز کسری در ابوابجمعی مأمورانی که مجاز به دریافت تنخواه می‌باشند، ضمن انجام اقدامات لازم و به موقع مراتب را کتباً به ذیحساب و رئیس واحد ذیربط اعلام نمایند.
ماده 15: عاملین ذیحساب و سایر افرادی که به موجب این دستوالعمل مجاز به دریافت تنخواه‌گردان می‌باشند مکلفند در صورت اعلام ذیحساب مبنی بر وجود ایراد و اشکالات قانونی در اسناد هزینه ارایه شده، حداکثر ظرف مدت 15 روز نسبت به رفع نقص از اسناد مذکور اقدام نمایند.
درصورت عدم رفع نقص در مهلت قانونی مقرر، مانده تنخواه‌گردان واریــــز نشده بعنوان کسری در ابوابجمعی دارنده تنخواه تلقی و برابر مقررات با وی رفتار خواهد شد.
تبصره: ذیحساب مجاز است مهلت قانونی مقرر در این ماده را با توجه به بعد مسافت و سایر عوامل موثر حداکثر تا پایان فروردین‌‌ماه سال بعد تمدید نماید.
ماده 16: ذیحساب موظف است به طریق مقتضی از قبیل بازرسی در محل و اعزام مأمور یا برقراری سیستم گزارش‌گیری نسبت به اعمال کنترلهای لازم بر موجودی عاملین ذیحساب اقدام نموده و به محض اطلاع از بروز کسری در تنخواه‌گردان عامل ذیحساب و سایر مأمورانی که تنخواه‌گردان در اختیار دارند، ضمن تعیین کسری مراتب را جهت صدور تصمیم مقتضی به رئیس جهاد دانشگاهی اعلام نماید.
ماده 17: اعمال هرگونه تغییر در مقررات موضوع این دستورالعمل منوط به پیشنهاد معاونت پشتیبانی و امور مجلس و تصویب رئیس جهاد دانشگاهی خواهد بود.
ماده 18: این دستورالعمل در 18 ماده و 12 تبصره از سوی معاون پشتیبانی و امور مجلس پیشنهاد و در تاریخ 25/3/1381 به تصویب رئیس جهاد دانشگاهی رسید و از تاریخ ابلاغ کلیه مقررات مغایر با آن لغو می‌گردد.
[1]ـ طی بخشنامه شماره 5414/13/23د مورخ 25/3/81 به واحدهای جهاد دانشگاهی ابلاغ گردیده است.